Kawa: Rytuał czy Stymulant?

Data publikacji: 15 stycznia 2025 | Tagi: #CzteryFilary, #Sen, #Kawa, #Odżywianie, #Wypoczynek

Budzę się rano, wchodzę do kuchni i robię kawę. Piję jedną filiżankę mocnego, aromatycznego napoju. Czasem następną, czasem też zabieram kawę na drogę do pracy. Robię tak codziennie. Lubię kawę. Cenny rytuał, kiedy to mam czas na chwilę dla siebie przed kolejnym zwariowanym dniem. Kawa jest dobra, prawda?

Przyjrzyjmy się temu niewinnemu porannemu zwyczajowi. Dlaczego tak robimy? Część odpowiedzi jest oczywista – lubimy kawę i tę chwilę dla siebie.

Pułapka Stymulacji: Kofeina i Cykl Zmęczenia

Ale czy tylko to? A może potrzebujemy czegoś, co nas dobudzi, pomoże szerzej otworzyć powieki, pomoże jaśniej myśleć? Warto zadać sobie pytanie, ile kaw dziennie pijemy. Jeżeli odpowiedź sugeruje sporą ilość, powinniśmy zapytać: **dlaczego?**

Kawa zawiera dobroczynne substancje i jej spożywanie jest wiązane z pewnymi korzyściami, ale zawiera też **kofeinę**, która spożywana w nadmiarze może prowadzić do zaburzeń snu. Kofeina ma działanie pobudzające, a jej wpływ może być różny na różne osoby, w zależności od szybkości metabolizowania.

Kluczowa zasada, którą stosujemy w Czterech Filarach, brzmi:

Nie powinno się pić więcej niż trzy filiżanki kawy dziennie, a ostatnią należy spożyć nie później niż o godzinie 12:00 - 13:00. Inaczej grozi nam zaburzenie snu i brak pełni formy następnego dnia.

Jeżeli pijemy dużo kawy, ponieważ źle spaliśmy, a źle spaliśmy, bo poprzedni dzień był zwariowany, wypiliśmy „wiadro” kawy, by sprostać jego wymaganiom, to **koło się zamyka**. Znów źle śpimy, rano potrzebujemy stymulanta – i tak dalej.

Konsekwencje przewlekłego zmęczenia

Jeżeli codziennie potrzebujemy stymulanta kofeinowego by funkcjonować, należy spojrzeć na to, jak długo śpimy, czy wypoczywamy, czy nie jesteśmy zbyt obciążeni i przepracowani. Zmęczony umysł podejmuje złe decyzje, szczególnie żywieniowe:

• Nasza „silna wola”, by oprzeć się niezdrowym pokusom, już nie jest taka silna.
• Nie mamy ochoty na aktywność fizyczną, nawet na zwykły spacer.
• Wybieramy kanapę i serial zamiast ruchu.

Odkrycia Naukowe i Nasza Rekomendacja

Warto wspomnieć o badaniach dotyczących kawy, takich jak artykuł opublikowany w styczniu 2025 roku na stronie internetowej European Heart Journal pt. **„Start your day with a morning coffee!”** (źródło).

Autorzy, opisując badania na próbie powyżej 40 000 uczestników, zauważyli, że picie kawy w godzinach porannych wiąże się z niższym ryzykiem śmiertelności, a jest to efekt znaczący statystycznie.

Rekomendacja Czterech Filarów jest więc prosta: Jeżeli masz zwyczaj picia kawy, to pij ją rano i trzymaj się dziennego limitu.

Jak spożywać kawę?

Ja piję kawę czarną i bez cukru, Czasem dodaję śmietankę. A jak ty pijesz kawę? Z cukrem, miodem, słodzikiem? Z mlekiem, z napojami pseudomlecznymi?

O żywności wysoko-przetworzonej oraz makroskładnikach diety porozmawiamy innym razem.

Twój doradca żywieniowy.
Radosław Wiśniewski